भारत में टोटल गुडघा रिप्लेसमेंट

संपूर्ण गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेची तयारी कशी करावी?

संपूर्ण गुडघा बदलणे हा एक प्रमुख उपचार आहे, म्हणून आपल्याला शस्त्रक्रियेपूर्वी चांगली तयारी करणे आवश्यक आहे. उपचार कित्येक महिन्यांपर्यंत विस्तारत असल्याने आणि व्यापक काळजी घेण्याची आवश्यकता असल्याने त्याची तयारी दोन पातळ्यांवर केली जाते: वैद्यकीय आणि घरगुती तयारी.

गुडघा बदलण्याच्या उपचारापूर्वी वैद्यकीय तयारीमध्ये हे समाविष्ट आहे:

• आपला वैद्यकीय इतिहास स्पष्टपणे आपल्या गुडघा बदलण्याच्या सर्जनकडे पाठवा. आपण त्रस्त असलेल्या कोणत्याही वैद्यकीय परिस्थितीबद्दल आणि आपण सध्या त्यांच्यासाठी घेत असलेल्या औषधांबद्दल त्यांना माहिती द्या. जर आपण अॅस्पिरिन, स्टिरॉइड्स, ओपिओइड्स आणि तत्सम इतर औषधे घेत असाल तर आपले शल्यचिकित्सक आपल्याला शस्त्रक्रियेच्या एका आठवड्यापूर्वी आणि नंतर त्यांचा वापर मर्यादित करण्यास किंवा थांबविण्यास सांगू शकतात.
• शस्त्रक्रियेपूर्वी आणि नंतर तंबाखूचा वापर (विशेषत: धूम्रपान) थांबवा, कारण निकोटीन मुळे बरे होण्याची प्रक्रिया मंदावते आणि रुग्णाला थ्रोम्बस तयार होण्यासारख्या शस्त्रक्रियेनंतरगुंतागुंत होण्याची शक्यता वाढते.
• आपण शस्त्रक्रिया करण्यासाठी पुरेसे निरोगी आहात याची खात्री करण्यासाठी संपूर्ण आरोग्य तपासणी करा.
• अल्कोहोल अॅनेस्थेसियाचा प्रतिकार करू शकतो आणि शस्त्रक्रियेदरम्यान भूल-संबंधित गुंतागुंत होऊ शकतो. शस्त्रक्रियेपूर्वी कमीतकमी 2-3 दिवस मद्यपान करणे थांबवा.
• ताप, सर्दी, फ्लू इत्यादी अचानक कोणताही आजार झाल्यास आपल्या ऑर्थोपेडिक सर्जनला त्वरित कळवा जेणेकरून ते आवश्यकतेनुसार प्रक्रियेत बदल किंवा विलंब करू शकतील.
• शस्त्रक्रियेनंतर आपल्याला घरी नेण्यासाठी कोणीतरी व्यवस्था करा आणि शक्य असल्यास काही दिवसांसाठी होम अटेंडंट मिळवा कारण शस्त्रक्रियेनंतर लगेचच काही दिवस आपण आपली दैनंदिन कामे करू शकणार नाही.

शस्त्रक्रियेनंतर सुरुवातीच्या काळात घराभोवती फिरणे अवघड होऊ शकते. म्हणूनच, आपल्या पुनर्प्राप्तीच्या कालावधीत आपल्याला आपले घर आणि आजूबाजूचा परिसर अधिक सुलभ आणि आरामदायक बनविणे आवश्यक आहे:

• आपल्या सामान्य परिसरातून गच्ची, खेळणी, विद्युत दोरे आणि इतर ट्रिपिंग धोके काढून टाका. 
• शस्त्रक्रियेनंतर आपल्याला आपले वॉकर किंवा क्रॅच वापरणे सोपे करण्यासाठी आपल्या फर्निचरची पुनर्रचना करा.
• शस्त्रक्रियेनंतर आपल्याला खाली वाकण्यास त्रास होऊ शकतो, म्हणून शस्त्रक्रियेनंतर आपल्याला आवश्यक असलेल्या वस्तू खालच्या कॅबिनेटमधून अधिक सुलभ भागात हलवा.
• शक्य असल्यास, शस्त्रक्रियेनंतर स्वच्छ करणे सुरक्षित आणि सोपे करण्यासाठी आपल्या बाथरूममध्ये सुरक्षा रेल जोडा.
• जर तुम्ही बहुमजली घरात राहत असाल तर खालच्या मजल्यावर शिफ्ट व्हा जेणेकरून तुम्हाला प्रवास करणे सोपे जाईल.

एकूण गुडघा बदलताना काय होते?

जर आपण शस्त्रक्रियेबद्दल आपले मन तयार केले असेल तर स्थितीच्या तीव्रतेचे मूल्यांकन करण्यात, वापरल्या जाणार्या इम्प्लांटचा प्रकार निश्चित करण्यात मदत करण्यासाठी आपल्याला संपूर्ण निदान करणे आवश्यक आहे. निदानामध्ये बाधित सांध्याची शारीरिक तपासणी, सीटी स्कॅन, एमआरआय स्कॅन, एक्स-रे यासारख्या इमेजिंग चाचण्या आणि त्यानंतर सामान्य आरोग्य तपासणी चा समावेश आहे.

एकूण गुडघा बदलण्याच्या प्रक्रियेस सुमारे 1 ते 3 तास लागतात आणि सामान्य किंवा पाठीचा कणा भूल देऊन केले जाऊ शकते. शस्त्रक्रियेदरम्यान, शल्यचिकित्सक प्रभावित गुडघ्यावर चीर तयार करतो, तयार केलेले सांधे काढून टाकतो आणि त्याच्या जागी निवडलेले कृत्रिम ठेवतो. मग जखम बंद केली जाते, टाके किंवा क्लिप्स वापरल्या जातात आणि कपडे घातले जातात. 

शस्त्रक्रिया पारंपारिक किंवा आर्थोस्कोपिक पद्धतीने केली जाऊ शकते. कमीतकमी आक्रमक शस्त्रक्रियेमध्ये, खूप कमी रक्तस्त्राव होतो आणि प्रक्रियेस सहसा कोणत्याही रक्त संक्रमणाची आवश्यकता नसते. तथापि, खुल्या / पारंपारिक शस्त्रक्रियेसाठी अधिक काळजी घेणे आवश्यक आहे.

गुडघा प्रत्यारोपणाचे विविध प्रकार काय आहेत?

गुडघा प्रत्यारोपणात तीन मुख्य घटक आहेत:

• फेमोरल घटक थेट फिमरला जोडलेला असतो आणि त्यात एक नाळ असते जी आपण गुडघ्याच्या सांध्याला वाकवताना पॅटलर घटकाला सरकण्याची परवानगी देते.
• टिबियल घटक इम्प्लांटचा एक सपाट दोन-तुकडा भाग आहे जो टिबियाला जोडलेला आहे. यात प्लास्टिकचा भाग असू शकतो जो टिबियल आणि फेमोरल घटकांमधील कुशन म्हणून कार्य करतो.
• पटेलर घटक हा प्लॅस्टिकच्या घुमटाच्या आकाराचा घटक आहे जो पटेलाच्या आकाराशी जुळण्यासाठी पुन्हा तयार केला जातो. 

इम्प्लांटचे प्लास्टिक घटक पॉलिथिलीनपासून बनलेले असतात, तर धातू घटक सहसा कोबाल्ट-क्रोमियम, टायटॅनियम, झिरकोनियम आणि निकेलपासून बनलेले असतात. गुडघे रोपण कशापासून बनलेले आहे यावर आधारित चार श्रेणींमध्ये वर्गीकृत केले जाऊ शकते:

• प्लास्टिक पर धातु
• प्लास्टिक पर सिरेमिक
• सिरेमिक ऑन सिरेमिक
• धातूवरील धातू

आपला ऑर्थोपेडिक सर्जन आपल्याशी आपल्या उपचार आणि कृत्रिम पर्यायांवर चर्चा करेल आणि आपल्यासाठी सर्वोत्तम कृत्रिम अवयव निश्चित करण्यात मदत करेल.

संपूर्ण गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेनंतर काय अपेक्षा करावी?

संपूर्ण गुडघा बदलण्याच्या यशासाठी योग्य पुनर्प्राप्ती आणि पुनर्वसन महत्वाचे आहे. या काळात रुग्णाने योग्य ती काळजी घेतली नाही तर शस्त्रक्रिया अयशस्वी होऊ शकते. पुनर्वसन सामान्यत: 12 आठवडे टिकते, परंतु आवश्यक असल्यास जास्त वेळ लागू शकतो.

आपण शस्त्रक्रियेनंतर लगेचच वॉकर, क्रॅच, ऊस इत्यादी सहाय्यक उपकरणाच्या मदतीने चालण्यास सुरवात कराल. शस्त्रक्रियेचा प्रकार, इम्प्लांटचा प्रकार इत्यादींच्या आधारे बहुतेक रुग्णांना शस्त्रक्रियेनंतर 1-3 दिवसांच्या आत डिस्चार्ज दिला जातो. 

जखम भिजवू नये म्हणून आंघोळीपूर्वी 5-7 दिवस आणि पोहणे, आंघोळ करण्यापूर्वी 3-4 आठवडे थांबावे लागेल. आपण 2-3 आठवड्यांनंतर आधाराशिवाय चालण्यास सक्षम होऊ शकता. आपल्याला 4-6 आठवड्यांच्या आत संयुक्त सामर्थ्य आणि गतीच्या श्रेणीत लक्षणीय सुधारणा दिसेल. 7-12 आठवड्यांच्या अंतराने सौम्य व्यायाम सुरू केला जाऊ शकतो.

एकूण गुडघे बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेचे फायदे काय आहेत?

एकूण गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेचे काही सामान्य फायदे आहेत:

• हे प्रभावित सांध्यामध्ये गतिशीलता परत करेल. गुडघ्याच्या दोन्ही सांध्याच्या अधःपतनामुळे पूर्णपणे अंथरुणाला खिळलेल्या रुग्णांमध्ये यामुळे नवे जीवन मिळू शकते.
• यामुळे रुग्णाला चालणे, पोहणे, गोल्फ, ड्रायव्हिंग, लाइट हायकिंग, बाइकिंग, बॉलरूम डान्सिंग आणि इतर कमी प्रभाव असलेले खेळ यासारख्या वास्तववादी क्रिया करणे शक्य होईल.
• यामुळे रुग्णाला चांगल्या आयुष्यासाठी गुडघेदुखी आणि जळजळ होण्यापासून दीर्घकालीन आराम मिळेल.

संपूर्ण गुडघा बदलल्यानंतर पुनर्प्राप्ती कशी सुधारावी?

आपल्या उपचारांना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि पुनर्प्राप्ती कालावधी कमी करण्यात मदत करण्यासाठी 5 टिपा:

• ऑपरेशन केलेले गुडघ्याचे सांधे सरळ ठेवा. कोणताही अनावश्यक ताण टाळण्यासाठी गुडघा ब्रेस घाला. जेव्हा शक्य असेल तेव्हा क्रॅच किंवा व्हीलचेअरचा वापर करा.
• आपल्या फिजिओथेरपिस्ट आणि सर्जनने मंजूर केल्यानुसार आपल्या फिजिओथेरपी रूटीनचे अनुसरण करा.
• धावणे, जिम व्यायाम, जड वस्तू उचलणे इत्यादी कठोर क्रियाकलाप टाळा. कृत्रिम पूर्णपणे बरे होण्यापूर्वी त्याला ताण देणे टाळणे.
• आपला गुडघा फिरविणे टाळा. वाकताना, गुडघे टेकताना आणि बसताना काळजी घ्या.
• आपण पूर्णपणे बरे होण्यापूर्वी इतर कोणत्याही प्रक्रियेचे वेळापत्रक ठरवू नका.
• पुनर्प्राप्तीच्या कालावधीत धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा. अल्कोहोल वेदना औषधांशी प्रतिक्रिया देऊ शकतो आणि पोस्टऑपरेटिव्ह गुंतागुंत होऊ शकतो आणि धूम्रपान केल्याने बरे होण्याच्या प्रक्रियेस विलंब होऊ शकतो.
• पोस्टऑपरेटिव्ह सूज कमी करण्यासाठी ऑपरेशन केलेल्या भागाची मालिश करण्यासाठी बर्फ पॅक वापरा. ते कमी झाल्यावर, संयुक्त स्नायू आणि अस्थिबंधन ऊतींना आराम देण्यासाठी आणि बरे होण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी मालिश करण्यासाठी उष्णता पॅक वापरा.
• बद्धकोष्ठता टाळण्यासाठी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यासाठी निरोगी आहार घ्या.

सामान्यत: गुडघा बदलण्याच्या उपचारानंतर बाह्यरुग्ण शारीरिक थेरपी सुमारे 4 ते 8 आठवडे टिकते. एकूण गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेनंतर आपला फिजिओथेरपी कालावधी आणि आवश्यकता यावर अवलंबून असते:

• सांध्याच्या गतीची आवश्यक श्रेणी
• विशेषत: सहाय्यक उपकरणे वापरताना रुग्णाची चाल आणि गतिशीलता.
• सांध्याच्या स्नायूंची ताकद
• – डाग ऊतकांचे प्रमाण
• शस्त्रक्रियेनंतर ची जळजळ

एकूण गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रियेशी संबंधित जोखीम आणि गुंतागुंत काय आहेत?

जरी कमीतकमी आक्रमक गुडघा बदलण्याच्या शस्त्रक्रिया खूप सुरक्षित आहेत, परंतु क्वचित प्रसंगी, उद्भवू शकणार्या काही गुंतागुंत आहेत:

• – डोकेदुखी, मळमळ, तंद्री, घसा खवखवणे यासारख्या भूलदेणारी गुंतागुंत
• हृदयविकाराचा झटका किंवा स्ट्रोक
• – संसर्ग किंवा रक्तस्त्राव
• रक्ताच्या गुठळ्या तयार होणे, म्हणजे डीप व्हेन थ्रोम्बोसिस, पल्मोनरी एम्बोलिझम इ.
• वेदना आणि इतर लक्षणे सोडविण्यात अपयश
• – मज्जातंतू किंवा धमनी चे नुकसान
• इम्प्लांटवर असोशी प्रतिक्रिया किंवा इम्प्लांट एकत्र करण्यात अपयश